جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از قرن دوم هجری هجوم اسرائیلیّات علیه مفاهیم دینی و قرآنی آغاز شد. نفوذ این روایات اسرائیلی به تفاسیر قرآنی سبب وارونه نشان دادن برخی حقایق دینی، تخریب چهره‌ی پیامبران الهی گردید. از جمله خرافات بسیاری در ذیل داستان حضرت یوسف(ع) وارد گردیده، به طوری که مفاد برخی از آن‌ها باور عمومی مردم تلقّی شده است. پژوهش حاضر با عنوان « نقد و بررسی اسرائیلیّات در داستان حضرت یوسف(ع) بر اساس تفاسیر فریقین» در صدد آن است که با زدودن خرافه‌ها و پیرایه‌های موجود در تفاسیر مربوط به سوره یوسف(ع)، ضمن شناسایی اسرائیلیّات، به نقد و بررسی آن‌ها بپردازد. همچنین با طرح و دسته‌بندی شبهات، به نوعی به چگونگی تعامل مفسّران شیعه و سنّی در قبال اسرائیلیّات داستان حضرت یوسف(ع) پی برده شود. این رساله مشتمل بر مقدّمه، چهار فصل و نتیجه‌گیری است. در فصل اوّل به مفاهیم لغوی اسرائیلیّات و چهره‌ها و زمینه‌های پدیدآورنده‌ی آن پرداخته شده است و سه فصل بعدی به نقد و بررسی برخی اسرائیلیّات در تفاسیر مربوط به سوره‌‌ی یوسف(ع) اختصاص داده شده-است که به صورت موضوعی با عنوان حضرت یوسف(ع) از رویا تا رویارویی با زلیخا، حضرت یوسف(ع) از زندان تا اعاده حیثیت و کید یوسف(ع) تا وصال پدر، دسته بندی شده است.کلیدواژه‌ها: اسرائیلیات، حضرت یوسف(ع)، احسن القصص، تفاسیر قرآن، نقد حدیث، روایات تفسیری، اهل کتاب؛

موضوع مورد بحث، نقش حکومت در تربیت مردم از نظر امام علی× است. مسأله تربیت از اهداف متعالی خلقت و موجب رشد وکمال انسان‌ها می‌باشد و همواره مورد توجه انبیای الهی و ائمه اطهار^ بوده است و حکومت‌ها نیز که وجود آن ها جهت نظم و مدیریت جامعه امری ضروری است در این امر خطیر سهیم هستند. در حکومت اسلامی، کارگزاران باید با استفاده از ابزار حکومت در راه خدمت، هدایت، تربیت و رشد و تعالی مردم قدم بر دارند. تربیت نیز هم‌چون بسیاری از امور با عواملی از قبیل اراده فرد، محیط خانواده و اجتماع ارتباط تنگاتنگ دارد. برای توفیق در مسیر تربیت باید از راه و روش صحیح آن وارد شد و بسترها و زمینه‌هایی فراهم نمود تا موجب شکوفا شدن استعدادهای مردم و تقویت باورهای دینی آنان گردد. در این میان الگوی حکومتی امام علی × و رهنمودهای ایشان در جایگاه تربیت مردم رهگشاست که می‌توان در سه عرصه فرد، اجتماع و خانواده از ارشادات آن حضرت در راه رشد و تربیت مردم وهدایت آنان به سوی سعادت دنیوی و اخروی بهره برد. از آن‌جایی که از مهمترین وظایف حکومت دینی این است که با در اختیار گرفتن امکانات و نعمات الهی به هدایت و تربیت بپردازد، لذا هرگونه تخطی از این اصل و وظیفه دینی به مرور آسیب‌ها و آفاتی را نمایان می‌سازد که دامنه آن در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسیگریبان گیر مردم شده و سپس در طول زمان حکومت‌ها را نیز شامل میشود.مدیریت دینی در هر جامعه‌ای برای تربیت نیاز به شاخص‌ها و ضوابطی دارد تا حاکم با اطمینان و خاطری آسوده و با کم‌ترین آسیب و نقصی جامعه را مدیریت کرده، اهداف تربیتی را پیاده نماید. این شاخص‌ها در سنت علمی و عملی پیشوایان دینی و از جمله امام علی × ذکر شده و با استفاده از آن‌هاست که می‌توان به تربیت دینی مردم پرداخت. از دیدگاه امیر المومنین × از جمله حقوقی که حکومت ها بر عهده دارند تعلیم و تربیت مردم است و این که حکومت‌ها باید با استفاده از حسّ فطری تربیت پذیری مردم واستفاده از روش درست و استوار تربیت به انجام این وظیفه مهم بپردازند و اینکه در صورت سرپیچی از این مهم پیامدهای ناگواری از جهات مختلف هم‌چون رواج جهل و نادانی، فساد و تباهی و هلاکت، قدرت طلبی و آشفتگی در امور، از بین رفتن وحدت و خیر و برکات، تزلزل سطح عزت و کرامت متوجه مردم و موجب تضعیف و ناپایداری و یا اضمحلال حکومت خواهد شد.

حق و مشتقاتش 287 باردر قرآن کریم به کار رفته اند ، حق در لغت به معنای ثبوت و مطابقت با واقع می باشد و علوم مختلف ، متناسب با موضوعاتشان معانی مختلفی از آن ارائه داده اند، مثلا در عرفان، حق به خداوند اطلاق می شودودر فلسفه ،گاهی به معنی صادق و زمانی به معنی امر واقعی به کار می رود . بر اساس این پایان نامه در قرآن کریم حق به 7معنا به کار رفته است که عبارتند از : حق در برابر باطل با مصادیق (خداوند ،قرآن،اسلام ،توحید و غیره)، ثابت و محقق ،راست ودرست ، شایسته و سزاوار ،نصیب، دَین و ارتکاب . در منطبق ساختن آیات با این معانی از تفاسیر معتبر شیعه و سنیو همچنین کتب وجوه قرآن بهره گرفته و اختلاف نظرها را با مراجعه به تفاسیر معتبر نمایان ساخته ایم و با توجه به اقتضای سیاق، وجه برتر را مشخص نمو ده ایم .

چکیده :«اصلاح» و «بیدارگری» به استناد آیات قرآن، روایات و سیره‌ی‌ ائمه اطهار علیهم السّلام، جزو متن اسلام بوده و از درون آن سرچشمه گرفته است. قرآن کریم به همان اندازه که از حرکت‌های اصلاحی دفاع می کند، حرکت‌های ضد اصلاحی را نیز محکوم می‌نماید. موضوع اصلاح‌طلبی و بیداری اسلامی، امروزه‏ در گفتمان سیاسی- اجتماعی بحث مهم و دامنه‏داری‏ است که اندیشمندان هر کدام به فراخور حال و دیدگاه‏ خود بدان پرداخته‏اند.یکی از مباحث مهمی که می‏تواند در بحث‏ اصلاحات رهگشا باشد، تفکیک اصلاحات دینی از اصلاحات غیردینی است که در روشن شدن مسأله‏ اهمیت بسزایی دارد. بر همین اساس، در این پایان‌نامه‏ سعی شده است مبانی و مولفه‏های بنیادین اصلاحات‏ دینی و تأثیر آن در بیداری اسلامی ترسیم شود تا هم به‏ تصویری روشن از اصلاحات دینی‏ دست یابیم و هم قرائتی شفاف از بیداری اسلامی. این مهم، موجب تمیز مصلحان و اصلاحات راستین از اصلاح طلبان و اصلاحات‏ دروغین شده، و ساز و کارهای لازم را در جهت تحقق بیداری جهانی برای زمینه سازی حکومت عادلانه مصلح الهی به دست می‌دهد.نگارنده در این پایان نامه، پس از طرح کلیات و بیان مسأله، پرسش‌های تحقیقاتی، فرضیه‌ها، پیشینه موضوع و هدف‌ها و ضرورت‌ها به نحو اختصار، به شناخت واژگان و اصطلاحاتی چون: «اصلاح»، «دین»، «بیداری»، «اسلام»، «بیداری اسلامی» و «قرآن» پرداخته است. سپسمصادیق و آثار اصلاحات دینی، ویژگی‌های مصلحان و روش‌های آنان و نیز ویژگی‌های مفسدان و شگردهای آنان بیان شده؛ و در نهایت: رابطه اصلاحات دینی با بیداری اسلامی؛ و نقش انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی؛ و میزان تأثیرپذیری جنبش‌های اصلاح‌گری در اسلام و غرب از قرآن به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.کلید واژه:اصلاح، اصلاحات دینی،بیداری اسلامی،قرآن .

تکلیف از نظر بسیاری از علما و متکلمان امامیه، به‌معنای اراده تشریعی خداوند است که به انجام یا ترک کاری از سوی مکلفین، تعلق می‌گیرد. دسترسی مکلفین به پاداش و ثواب اخروی، وجود تکالیف را ضروری می‌سازد؛ همچنین انسان به‌عنوان یک موجود اجتماعی، برای ادامه حیات و رفع نیازهای خود، نیازمند قوانین جامع و کاملی است که بتواند نظم و عدالت را در جامعه برقرار سازد، از هرگونه پیامد منفی به‌دور باشد، و زمینه رشد و کمال و سعادت انسان را فراهم نماید. و از آن‌جایی که تنها خداوند به تمام رمز و راز و نیازهای انسان آگاهی کامل دارد، فقط او می‌تواند چنین قوانینی را در قالب تکلیف وضع نماید. این تکالیف، در واقع راه رسیدن به حقوق انسانی است، و اگر انسان می‌خواهد که به کمال و برتری دست یابد، باید به تکالیف و قوانین الهی عمل نماید. حسن و قبح عقلی، مالکیت خداوند، حاکمیت خدا، قاعده لطف، حکمت الهی، رحمت و عدالت الهی را می‌توان جزء مهم‌ترین مبانی کلامی وضع تکالیف از سوی خدا برای بشر دانست. همچنین وضع این تکالیف، زمانی معنا خواهد داشت که قدرت، آزادی و اختیار انسان را به‌عنوان مبانی انسان‌شناسانه تکلیف بپذیریم. اگرچه درباره اختیار و آزادی انسان، میان متکلمان مسلمان اختلاف‌نظر شدیدی وجود دارد، اما نظریه "امر بین الامرین" که رویکرد کلامی شیعه از آن حمایت می‌کند، تنها اندیشه‌ای است که از هرگونه عوارض و لوازم فاسد به‌دور است، و بر اساس آن انسان‌ها در عقیده، رفتار و گفتار خود، از اختیار و آزادی برخوردارند؛ اما این آزادی مطلق نیست بلکه دارای شرایط و حدود می‌باشد. اساساً پذیرش اسلام به‌معنای پذیرفتن این امر است که در قلمرو آزادی باید حقوق الهی در نظر گرفته شود و رهنمودها و تکالیف خداوند به‌کار گرفته شود.

در این رساله برآنیم تا به بخشی از معناشناسی که به دست آوردن حوز? معنایی دو واژ? مهم در نهج البلاغه بپردازیم؛ ایمان و کفر. ابتدا برای هر دو واژه هال? معنایی تشکیل داده و واژگان مرتبت با واژ? مورد نظر را فرض گرفته. تمام واژگان را به صورت گزاره های کلید واژه ای و همچنین گزاره های مفهومی در نهج البلاغه جستجو کرده و سپس بصورت مفهومی طبقه بندی کرده و عبارات و گزاره های مورد نظر را تحلیل می کنیم. در ادام? تحلیل ها برای تقریب به ذهن مطالب نمودارهایی ترسیم می گردد.

شخصیت مجموعه ثابتی از خلقیات و عادات است که به صورت وراثتی و یا به مرور زمان و در اثر تعلیم و تربیت، در وجود فرد به وجود آمده و ثابت شده و افکار ، احساسات و اعمال فرد را تعیین می کند. بنابراین با تربیت صحیح، روح و روان و فکر انسان به خوبی شکل گرفته وشخصیت ایده آلی را در فرد نمایان می سازد.خداوند متعال خود به عنوان اولین مربی به تربیت انسان اقدام کرده و هدف از ارسال پیامبران الهی و کتب آسمانی را تربیت انسانها قرار داده است. از سوی دیگر قرآن کریم تمام انسانها را نسبت به اهل خود مسئول می داند و از آنجا که کانون خانواده به دلیل نوع ارتباطات حاکم بر آن و وضعیت جسمی و روحی و روانی ویژه فرزند در آن، بهترین و اثرگذارترین کانون تربیتی است وظیفه بسیار سنگینی بر دوش والدین گذاشته شده است . بر این اساس در فصل دوم پس از بررسی مفاهیم شخصیت و تربیت در قرآن و بررسی ارتباط آن دو، عوامل موثر در رشد شخصیت وویژگیهای شخصیت متعالی را بیان نمودیم.رسیدن به هدف تربیت، نیازمند تدبیر صحیح امور و زمینه سازی مناسب دارد تا آن هدف به نحو مطلوب حاصل شود. اهمیت تربیت فرزند در فصل سوم به این موضوع می پردازیم. خداوند متعال در مسیر تربیت انسانها از روشهای گوناگونی بر طبق اقتضای زمان و مکان و مخاطب استفاده نموده است. والدین نیز می‌توانند از همین روشهابهره بگیرند. در فصل چهارم به این موضوع پرداخته شده است. قرآن کتابی جامع و کامل است بنابراین از پرداختن به نقش اساسی والدین در این زمینه نیز فروگذار نکرده و در حقیقت با قرار دادن شکر والدین پس از شکر خداوند و توصیه های مکرر در احترام به والدین، به این مهم اشاره می‌کند که بعد از خداوند متعال که اولین مربی و مربی حقیقی انسانهاست، والدین مهمترین نقش را ایفاء می‌کنند.در این پایان‌نامه سعی شده است تا با بررسی آیات قرآن کریم به روش تفسیری و استنباطی، این موضوع بررسی شود. پس از بررسی ابعاد مختلف این مسئله در فصول مختلف پایان‌نامه، به این نتیجه دست یافتیم که خداوند متعال در آیات مختلف قرآن کریم، چه به صورت صریح و مستقیم، و چه در ضمن مباحث و موضوعات مختلف به صورت غیرمستقیم به این نقش مهم اشاره کرده و تمام جنبه‌های شخصیتی فرزند را اعم از فردی و اجتماعی، مادی و معنوی مد نظر قرار داده است. کلیدواژه‌ها: شخصیت، رشد، تربیت، والدین، فرزند، خانواده

منطق معرفت پویا منطق معرفت و عمل است. این تنها یک منطق نیست، بلکه شامل خانواده‌ای از منطق‌هاست که قابلیت بررسی جنبه‌های دینامیک و استاتیک سیستم‌های فکری عامل‌ها را دارند. منطق معرفت پویا منطقی است برایاستدلال در رابطه با ارتباطات و باورهای صادق.منطق معرفت پویا همانند منطق معرفت، نسبت به منطق صوری کلاسیک منطقی توسعه یافته است. منطق معرفت پویا با افزودن اپراتورهای پویا به منطق معرفت ایچاد می‌گردد؛ بنابراین علاوه بر بررسی اطلاعات در منطق معرفت، منطق پویا به عنوان پایه‌ای برای این منطق جدید مورد بررس قرار گرفته است.این پژوهش چشم‌اندازی است به منطق جدید و نوظهورِ معرفت پویا. ابتدا مسائل اولیه‌ای مانند اطلاعات در منطق معرفت پویا، منطق معرفت برای گروهی ار عامل‌ها، و منطق پویا، بررسی شده‌اند. آنگاه به هسته اصلی پژوهش پرداخته‌ایم، جایی که منطق معرفت پویا را معرفی می‌کنیم. چشم‌اندازی از این منطق جدید ارائه می‌شود و آنگاه به بررسی سیستم‌هایی از این منطق می‌پردازیم که قادرند مسائل فلسفی ناشی از منطق معرفت را مرتفع کنند. در ادامه هم عمل‌های معرفتی ساده و هم پیچیده را بررسی می‌کنیم و در انتها ساختار نظریه اصلاح باور را ارائه می‌نماییم.

در فرهنگ اسلامی امانتداری جزء اصول و پایه‌های اخلاقی شمرده شده‌است و در مقابل این صفت پسندیده یکی از مسائلی که در تخریب کردن فرد و اجتماع نقش بسزایی دارد خیانت و عدم وفای به عهد است، به طوری که اگر روحیه امانتداری در جامعه تضغیف شود و این خوی و منش در اجتماع رنگ بازد، اعتماد متقابل از بین رفته پریشانی و اضطراب بر زندگی مردم سایه خواهد افکند و باعث نابودی جامعه بشری در تمام ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی خواهد شد. آنچه مسلم است این است که پایبند بودن به تعهدات و حفظ ادای امانت، از مهمترین اهداف نظام اجتماعی بشر است و بدون آن هرج و مرج در جامعه حاکم خواهد شد. پرهیز از خیانت یکی از معیارهای ایمان به خدا و رسول اکرم9‌می‌باشد. چراکه آسیب خیانت قبل از دیگران متوجه فرد خائن خواهد شد. در منابع قرآنی و آموزه‌های دینی واژه خیانت و مشتقات آن مثل: غش، غل، غدر بسیار سخن گفته شده است. و طبق آیات و روایات خیانت می‌تواند عوامل متعددی مثل حسادت، رشوه، جهل و نادانی را شامل ‌شود. انسان نیز با توجه به آثار و پیامدهای خیانت می‌تواند با تقویت روحیه ایمان، تقوا و استمداد از ائمه معصومین8 خود را از این صفت زشت و ناپسند اخلاقی حفظ نماید.

هر حکومتی برای مردم، حقی قائل است و مردم برای حکومت ، حقوقی را پذیرفته اند. در جوامع دموکراسی بیشترین حقوق متعلق به مردم و در نظام استبدادی مربوط به حکومت می باشد. در حکومت اسلامی، مردم و حکومت چه حقی بر همدیگر دارند؟ در این تحقیق از دیدگاه حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته است. در این نگرش مردم بعنوان اشرف مخلوقات و خلیفه الهی از امتیازات والایی برخوردارند. حق نصیحت و خیرخواهی ، تامین عدالت اقتصادی و تامین اجتماعی ، تعلیم و تربیت متناسب با منزلت و کرامت انسانی ، اطلاع رسانی در امور مختلف و مشارکت مردم در تصمیم گیری و برنامه ریزی با مشاوره آنان ، از اهم حقوق مردم بر حکومت می باشد که مکلف بر اجرای آنها می باشد. در مقابل وفاداری به بیعت ، نصیحت و خیرخواهی ، حاضر بودن در صحنه ، انتقاد سازنده جهت اصلاح امور و فرمانبری ا زمهمترین حقوق حکومت بر مردم است که مکلف به رعایت آنها می باشند. البته اطاعت پذیری مردم از حکومت فرع بر پایبندی حکومت به وظایف خویش و عمل به آنها است . در حکومت اسلامی ، رابطه مردم و حکومت براساس مهربانی ، معنویت و اخوت می باشد . حاکمان حقی بیش از مردم ندارند، از هیچ امتیاز ویژه ای برخوردار نیستند ، زندگی آنان برتر از قشر متوسط جامعه نمی باشد و مقام و منصب ، امانتی بر عهده آنان است . رعایت حقوق متقابل مردم و حکومت ، اصلاح متقابل مردم و زمامداران را در پی دارد.